ETNO-WĘDRÓWKI

W ramach ETNO-WĘDRÓWEK odbywać się będą działania związane z "Nową Akcją Zbierania Folkloru" i "Naukowymi Obozami Etnograficznymi".

Nowa Akcja Zbierania Folkloru

Projekt jest nawiązaniem do Ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego, która odbywała się w latach 1950-1954 na terenie całego kraju. Po ponad połowie wieku zostaną przeprowadzone badania terenowe, mające na celu dokumentację i archiwizację aktualnego stanu zachowania tradycyjnej kultury ludowej na terenie całej Małopolski. Grupa 50 badaczy terenowych (m.in. absolwentów czterech edycji Studium Folklorystycznego) wyruszy w teren. Opracowane przez specjalistów kwestionariusze z zakresu etnografii, etnomuzykologii, dialektologii i choreografii pomogą dogłębnie i fachowo przebadać dany region. Wyniki tych badań (transkrypcje, nagrania audio i video, fotografie) zostaną poddane ocenie merytorycznej specjalistów z danej dziedziny. Zgromadzony materiał zostanie zarchiwizowany i zdigitalizowany w zbiorach Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowy Sączu. Posłuży on jako pomoc merytoryczna w działaniach dotyczących promocji dziedzictwa niematerialnego prowadzonych w ramach projektu. W ramach NAZF planuje się przeprowadzenie ok. 1 000 wywiadów w terenie.

Naukowe Obozy Etnograficzne

W ramach działania w latach 2018-2019 zorganizowano 12 naukowych obozów terenowych z zakresu etnografii, etnomuzykologii, etnochoreologii oraz dialektologii. Badania terenowe prowadzone były we współpracy z uczelniami wyższymi z terenu całego kraju w formie obozów studenckich organizowanych na terenie Małopolski. Szczególny nacisk położono na penetrację terenów o najuboższej dokumentacji. Zebrany w ramach obozów materiał, dokumentujący aktualny stan kultury ludowej w regionie, został opracowany przez ekspertów poszczególnych dziedzin oraz zarchiwizowany i zdigitalizowany w zbiorach Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. Posłuży on jako pomoc merytoryczna w działaniach dotyczących promocji dziedzictwa niematerialnego prowadzonych w ramach projektu, a także w pracy animatorów kultury oraz instruktorów zespołów regionalnych działających na terenie całego kraju.

W 2018 roku zorganizowano na terenie Małopolski pierwsze sześć naukowych badawczych obozów terenowych. Pierwszy z nich odbył się na pograniczu kliszczacko-krakowsko-babiogórskim w gminie Zembrzyce we współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studenci etnologii pod opieką naukową dr Stanisławy Trebuni-Staszel prowadzili badania dotyczące współczesnej tożsamości mieszkańców Zembrzyc i okolic. Kolejny obóz odbył się na Orawie we współpracy z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Grupa studentów pod opieką merytoryczną prof. dr hab. Haliny Karaś prowadziła na terenie Orawy badania z zakresu gwary. Ze względu na nawiązanie kontaktów naukowych pomiędzy poszczególnymi uczelniami w tym samym czasie na Orawie zorganizowano obóz dialektologiczny we współpracy z Wydziałam Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W pracach badawczych pod przewodnictwem prof. dra hab. Józefa Kąsia wzięli również udział przedstawiciele Uniwersytetu Łódzkiego – kadra naukowa oraz studenci. Wspólne badania zaowocowały zebraniem dużej ilości materiału badawczego z zakresu fonetyki i leksyki gwary orawskiej. Czwarty obóz odbył się w Starym Sączu we współpracy z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studenci pod opieką naukową dr Bożeny Lewandowskiej prowadzili badania etnomuzykologiczne na pograniczu góralsko-lachowskim. W badaniach wzięli także udział studenci muzykologii z Uniwersytetu Wrocławskiego. Piaty obóz zorganizowano w Niedzicy we współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Śląskiego. Grupa studentów pod opieką dra hab. Stanisława Węglarza prowadziła etnograficzne badania terenowe z zakresu tożsamości oraz zwyczajów kolędniczych na ziemiach polskiego Spiszu. Ostatni z zaplanowanych na rok 2018 obozów odbył się w Tyliczu we współpracy z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Studenci pod opieką dra hab. Tomasza Nowaka oraz mgr Anastasiyi Niakrasavej prowadzili etnomuzykologiczne badania terenowe na terenach połemkowskich.

W 2019 roku odbyło się sześć kolejnych obozów w terenie. Pierwszy z nich miał miejsce w Zubrzycy Górnej na Orawie we współpracy z Akademią Muzyczną im. K. Szymanowskiego w Katowicach. Wzięli w nim udział uczestnicy studiów podyplomowych z zakresu muzyki tradycyjnej pod opieką naukową prof. Anny Walugi. Kolejny obóz odbył się na pograniczu lachowsko-krakowskim w Kobyłczynie we współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. Studenci etnologii pod opieką prof. Grażyny Karpińskiej oraz dr Katarzyny Orszulak-Dudkowskiej prowadzili etnograficzne badania terenowe z zakresu obrzędowości dorocznej i rodzinnej. Trzeci obóz w 2019 roku odbył się w Białym Dunajcu we współpracy z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego pod naukową opieką prof. Józefa Kąsia. W obozie dialektologicznym wzięła także udział kadra naukowa oraz studenci z Instytutu Filologii Polskiej i Logopedii Uniwersytetu Łódzkiego. Kolejne obozy zrealizowano we współpracy z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego. 20 studentów muzykologii prowadziło etnomuzykologiczne badania terenowe w Bieczu i okolicy. Opieką naukową sprawował prof. Zbigniew Jerzy Przerembski. W piątym obozie na pograniczu spisko-podhalańsko-pienińskim w Czorsztynie we współpracy z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie wzięli udział etnomuzykolodzy z takich ośrodków naukowych, jak: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Opolski, Uniwersytet Poznański, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Archiwum Fonograficzne IS PAN w Warszawie oraz Stowarzyszenie Polskie Seminarium Etnomuzykologiczne. Ostatni obóz badawczy odbył się w Muszynie we współpracy z Instytutem Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Studenci muzykologii pod opieką naukową dra hab. Tomasza Nowaka kontynuowali rozpoczęte rok wcześniej badania nad kulturą muzyczną terenów połemkowskich.

Każdy z obozów zaowocował ogromną ilością zebranego materiału – nagrań, transkrypcji, fotografii. Zebrany materiał został opracowany przez opiekunów naukowych poszczególnych obozów oraz zarchiwizowany w zbiorach Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ.