- Aktualności - Kalendarium

Warsztaty plenerowe – ŚLADY I ZNAKI

Pod naszymi skrzydłami Folklor Sztuka Plener Warsztat

12 kwietnia 2025, godz. 11:00 - 13:00

Pracownia twórcy ludowego Kazimierza Basty, Stadła 32, 33-386 Stadła

Dodatkowe informacje:

Zapisy: kropki@ejm.pl.

dorośli

Zapraszamy na warsztaty plastyczne ŚLADY I ZNAKI, które odbędą się 12 kwietnia 2025 roku w godzinach 11:00–13:00 w Pracowni twórcy ludowego Kazimierza Basty w Stadłach, w gminie Podegrodzie.

Warsztaty poprowadzi Elżbieta Jodłowska – mgr sztuki oraz dr antropologii.

Od zarania dziejów człowiek odczuwał potrzebę ozdabiania swojego otoczenia. Korzystając z tego, co znajdował w naturze – gliny, wapna, roślinnych barwników – tworzył pierwsze znaki, odciski dłoni, wzory na ścianach domostw. Przez wieki tradycyjne społeczności wiejskie pielęgnowały te proste techniki, używając naturalnych narzędzi do dekorowania przestrzeni wokół siebie.

Patrząc na dawne zdjęcia malowanych domów z Podkarpacia, Sądecczyzny czy Łemkowszczyzny, rodzą się pytania: skąd wzięła się ta potrzeba? Czy była jedynie estetycznym wyrazem upiększania świata, czy może miała głębsze, symboliczne znaczenie? Czy kropka i kreska – podstawowe formy motywu dekoracyjnego, to także ślad obecności, osobisty podpis na materii świata?

Spotkanie odbędzie się w gminie Podegrodzie, rejonie, gdzie fotograf amator z przełomu wieków, Wojciech Migacz, utrwalił na swych szklanych kliszach tradycyjną zabudowę, z charakterystycznym wzorem kropek, dzisiaj prawie już nieistniejących. Podczas warsztatów uczestnicy będą mieli okazję odkryć tę pierwotną potrzebę tworzenia. Korzystając z prostych, naturalnych narzędzi i dużych formatów podkładów malarskich, zanurzą się w procesie intuicyjnego znakowania przestrzeni, nawiązując do dawnych tradycji malowania wapnem na drewnie. To spotkanie z materią i własną twórczością w jej najbardziej organicznej formie.

Od początku roku 2024 ruszył projekt „Kropki i kreski. Upowszechnianie wiedzy o dekorowaniu ścian w drewnianym budownictwie regionalnym". Kierownikiem projektu jest dr antropologii Elżbieta Jodłowska. Zespół tworzą ponadto Maja Spychaj-Kubacka, Krystian Pisowicz. Projekt obejmuje m.in. badania terenowe i kwerendy dotyczące budownictwa drewnianego i jego zdobnictwa w tzw. kropy i kreski. Motyw ten, znany jest głównie jako kultura zdobnicza Łemków Zachodnich czy Lachów Sądeckich na obszarze południowej Polski. Badania są próbą odnalezienia istniejące jeszcze zabudów lub ich pozostałości z motywami krop na zachowanych zrębowych ścianach budynków w terenie (w trakcie badań terenowych) oraz wykonania ich dokumentacji fotograficznej i opisowej. Wstępne badania pokazują już, że zdobnictwo to - w formie kropek, dzisiaj prawie już nieistniejące – miało o wiele szerszy zasięg. Być może w terenie istnieją jeszcze takie budynki. Badaczki, wykonawczynie projektu, poszukują na Sądecczyźnie, Pograniczu i okolicy, obiektów dekorowanych w motyw krop lub kółek.

Kwerendy z muzeach mają pomóc w wyjaśnieniu etymologii i znaczenia tych zdobień, a także ich realny zasięg. Projekt przewiduje również organizację tematycznych warsztatów i wydanie publikacji. Projekt uzyskał dotację Ministerstwa Edukacji Nauki w programie "Nauka dla społeczeństwa II", a jego organizatorem jest Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Zadanie skupia instytucje w południowej Polsce, m.in.: Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu – Sądecki Park Etnograficzny, Małopolskie Centrum Kultury „Sokół” oraz Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Do projektu udało się pozyskać ekspertów różnorodnych dziedzin którzy wystąpią w roli konsultantów prowadzonych badań: dr hab. Prof. UAM Anna Weronika Brzezińska, Prof. dr hab. Jan Święch, mgr Magdalena Kroh, dr hab. Tomasz Rokosz, Krzysztof Bodziony, mgr Daniel Kübler, Joanna Hołda, Dorota Skowerska-Witek. A wszystko zaczęło się w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu i znajdującego się w tutejszym skansenie spichlerza z Gostwicy.

Szczegółowe informacje o projekcie „Kropki i kreski” dostępne są na stronie Zarządu Głównego PTL.