ŚWIĘTO DZIECI GÓR - Międzynarodowy Festiwal Dziecięcych Zespołów Regionalnych
Folklor
Festiwal jest miejscem spotkania dzieci z różnych kręgów kulturowych i religijnych, gdzie - podczas wspólnej zabawy - zapoznają się one z bogactwem i różnorodnością tradycji różnych krajów i regionów, uczą się tolerancji i szacunku w stosunku do wiary, kultury, obyczajów i zachowań swoich rówieśników.
Główną zasadą festiwalu jest "uczyć przez zabawę”. Impreza nie ma charakteru konkursowego. Programy zespołów powinny być przystosowane do wieku i możliwości interpretacyjnych dziecka, a ich podstawę powinny stanowić dziecięce gry i zabawy charakterystyczne dla danego regionu.
Uczestnicy festiwalu (6 zespołów polskich i 6 zagranicznych) łączone są w pary kamrackie wspólnie biorące udział w koncertach i imprezach towarzyszących, co stwarza dzieciom możliwość bliższego poznania się w codziennym festiwalowym życiu oraz nawiązania bardziej bezpośrednich kontaktów.
Każda para zespołów ma swój "dzień narodowy”. W tym dniu podczas głównego koncertu zespoły są inicjatorami wspólnej zabawy z udziałem widowni, a także mają okazję do zaprezentowania kultury swojego kraju i regionu w różnych, wybranych przez siebie, formach działań pozascenicznych (kuchnie narodowe, wystawy, kiermasze, prezentacje uliczne itp.)
Podczas tygodnia festiwalowego każdy zespół polski zaprasza swojego partnera do swojej rodzinnej miejscowości. Uczestnicy zagraniczni poznają środowisko w jakim na co dzień żyją ich nowi polscy przyjaciele - ich domy, rodziny, kolegów...
Podczas koncertu finałowego wszystkie zespoły realizują wspólny program sceniczny, podporządkowany jednej określonej idei. Taka formuła koncertu pozwala w praktyce uświadomić dzieciom, że różnice kulturowe nie są przeszkodą w realizacji wspólnych celów i tworzeniu nowych wartości. W czasie tygodnia festiwalowego odbywa się również szereg imprez towarzyszących, zapewniających uczestnikom możliwość odpoczynku i zabawy, a jednocześnie stwarzających szansę poznania piękna regionu i najciekawszych miejsc południowej Polski.
Podczas realizacji festiwalu działa powołana przez dyrektora i Polską Sekcję CIOFF Rada Artystyczna, która w czasie spotkań z kierownikami zespołów dokonuje oceny programów poszczególnych zespołów oraz sposobów ich przedstawiania na scenie.
W ramach festiwalu organizowane są ogólnopolskie warsztaty dla instruktorów prowadzących dziecięce zespoły regionalne.
Strona Festiwalu: www.swietodziecigor.pl
Uczestnicy festiwalu (6 zespołów polskich i 6 zagranicznych) łączone są w pary kamrackie wspólnie biorące udział w koncertach i imprezach towarzyszących, co stwarza dzieciom możliwość bliższego poznania się w codziennym festiwalowym życiu oraz nawiązania bardziej bezpośrednich kontaktów.
Każda para zespołów ma swój "dzień narodowy”. W tym dniu podczas głównego koncertu zespoły są inicjatorami wspólnej zabawy z udziałem widowni, a także mają okazję do zaprezentowania kultury swojego kraju i regionu w różnych, wybranych przez siebie, formach działań pozascenicznych (kuchnie narodowe, wystawy, kiermasze, prezentacje uliczne itp.)
Podczas tygodnia festiwalowego każdy zespół polski zaprasza swojego partnera do swojej rodzinnej miejscowości. Uczestnicy zagraniczni poznają środowisko w jakim na co dzień żyją ich nowi polscy przyjaciele - ich domy, rodziny, kolegów...
Podczas koncertu finałowego wszystkie zespoły realizują wspólny program sceniczny, podporządkowany jednej określonej idei. Taka formuła koncertu pozwala w praktyce uświadomić dzieciom, że różnice kulturowe nie są przeszkodą w realizacji wspólnych celów i tworzeniu nowych wartości. W czasie tygodnia festiwalowego odbywa się również szereg imprez towarzyszących, zapewniających uczestnikom możliwość odpoczynku i zabawy, a jednocześnie stwarzających szansę poznania piękna regionu i najciekawszych miejsc południowej Polski.
Podczas realizacji festiwalu działa powołana przez dyrektora i Polską Sekcję CIOFF Rada Artystyczna, która w czasie spotkań z kierownikami zespołów dokonuje oceny programów poszczególnych zespołów oraz sposobów ich przedstawiania na scenie.
W ramach festiwalu organizowane są ogólnopolskie warsztaty dla instruktorów prowadzących dziecięce zespoły regionalne.
Strona Festiwalu: www.swietodziecigor.pl
GĄSKI, GĄSKI DO DOMU! ZABAWA W ŚWIECIE DZIECKA
Cykl filmów o charakterze edukacyjnym, których celem jest przybliżenie zagadnienia jakim jest dziecko w tradycyjnej kulturze ludowej i omówienie jednego z podstawowych elementów prezentacji scenicznych polskich grup biorących udział w Międzynarodowym Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych ŚWIĘTO DZIECI GÓR.
Od początku powstania wydarzenia - czyli od roku 1992 - organizatorzy postawili sobie za zadanie by było to miejsce wspólnej zabawy, utrzymanej w duchu naturalnej radości dziecka. Dziecięcy świat zdecydowanie różni się od świata dorosłych wrażliwością, wyobraźnią i rozumieniem rzeczywistości. DZIECI GÓR - jak wszystkie dzieci świata - kochają się bawić… Często czynią to przy okazji prac, obowiązków i zadań, wynikających z ich miejsca w rodzinie. Bawią się na hali, na łące, nad rzeką, na wiejskiej drodze, w rodzinnej chacie. Podglądają starszych, przyrodę, przybyszów z zewnątrz i siebie nawzajem. Budują kody ludyczne zrozumiałe w każdej szerokości geograficznej. Są przez to w tej zabawie szczere i autentyczne.
Zadaniem cyklu nagrań „Gąski, gąski do domu!” jest pokazanie różnych wyrazów tego dziecięcego folkloru poprzez prezentacje zarówno materiałów archiwalnych, nagrań współczesnych z udziałem byłych i przyszłych uczestników Festiwalu, jak również dzięki wypowiedziom zaproszonych gości, wśród których obok specjalistów i instruktorów głos zabiorą również dzieci. Pozwoli nam to spojrzeć na zagadnienie z dwóch różnych punktów widzenia: twórców i autorów programów scenicznych, jak i samych wykonawców.
Zadaniem cyklu nagrań „Gąski, gąski do domu!” jest pokazanie różnych wyrazów tego dziecięcego folkloru poprzez prezentacje zarówno materiałów archiwalnych, nagrań współczesnych z udziałem byłych i przyszłych uczestników Festiwalu, jak również dzięki wypowiedziom zaproszonych gości, wśród których obok specjalistów i instruktorów głos zabiorą również dzieci. Pozwoli nam to spojrzeć na zagadnienie z dwóch różnych punktów widzenia: twórców i autorów programów scenicznych, jak i samych wykonawców.
ODCINEK 1: UNIKATOWA FORMUŁA FESTIWALU ŚWIĘTO DZIECI GÓR
„Główną zasadą Międzynarodowego Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych ŚWIĘTO DZIECI GÓR jest „uczyć przez zabawę”. Impreza nie ma charakteru konkursowego. Programy zespołów powinny być przystosowane do wieku i możliwości interpretacyjnych dziecka, a ich podstawę powinny stanowić dziecięce gry i zabawy charakterystyczne dla danego regionu. Uczestnicy festiwalu: zespoły polskie i zagraniczne, łączone są w pary kamrackie wspólnie biorące udział w koncertach i imprezach towarzyszących, co stwarza dzieciom możliwość bliższego poznania się w codziennym festiwalowym życiu oraz nawiązania bardziej bezpośrednich kontaktów”. Te podstawowe założenia programowe Festiwalu nie zmieniły się od pierwszej edycji wydarzenia w 1992 roku.
O tym, dlaczego tak jest i w czym tkwi siła oraz ponadczasowość tak skonstruowanej, wyjątkowej formuły - opowiedzą goście pierwszego odcinka cyklu filmów edukacyjnych „Gąski, gąski do domu! Zabawa w świecie dziecka”: Marek Harbaczewski, Benedykt Kafel, Anna Olesińska i Bożena Gierczyk a ich wypowiedź dopełnią refleksje Józefa Brody z archiwalnego wywiadu przeprowadzonego w 2016 roku przez Antoniego Malczaka - dyrektora Festiwalu (1992-2019) oraz Małgorzatę Kalarus - kierownika biura organizacyjnego ŚWIĘTA DZIECI GÓR (2006-2019).
O tym, dlaczego tak jest i w czym tkwi siła oraz ponadczasowość tak skonstruowanej, wyjątkowej formuły - opowiedzą goście pierwszego odcinka cyklu filmów edukacyjnych „Gąski, gąski do domu! Zabawa w świecie dziecka”: Marek Harbaczewski, Benedykt Kafel, Anna Olesińska i Bożena Gierczyk a ich wypowiedź dopełnią refleksje Józefa Brody z archiwalnego wywiadu przeprowadzonego w 2016 roku przez Antoniego Malczaka - dyrektora Festiwalu (1992-2019) oraz Małgorzatę Kalarus - kierownika biura organizacyjnego ŚWIĘTA DZIECI GÓR (2006-2019).
ODCINEK 2: FOLKLOR DZIECIĘCY NA SCENIE. ROZMOWA W MATUSINEJ IZBIE
Gościem kolejnego, dwuczęściowego odcinka w ramach cyklu „Gąski, gąski do domu! Zabawa w świecie dziecka” jest Małgorzata Kiereś – etnograf, dyrektor Muzeum Beskidzkiego im. Andrzeja Podżorskiego w Wiśle – oddziału Muzeum Śląska Cieszyńskiego.
I to właśnie we wnętrzach zrekonstruowanej góralskiej izby znajdującej się w zabytkowym budynku pochodzącym z 1794 roku, aktualnie siedzibie Muzeum, snuje się rozmowa o folklorze dziecięcym i jego współczesnej sytuacji, o dziedzictwie przodków, pięknie ojcowskiego domu i szacunku do tradycji.
I to właśnie we wnętrzach zrekonstruowanej góralskiej izby znajdującej się w zabytkowym budynku pochodzącym z 1794 roku, aktualnie siedzibie Muzeum, snuje się rozmowa o folklorze dziecięcym i jego współczesnej sytuacji, o dziedzictwie przodków, pięknie ojcowskiego domu i szacunku do tradycji.
„Bardzo ważne jest by młody człowiek, który dziś już nie doświadcza kultury ludowej, z tymi wszystkimi elementami kultury wsi poczuł na czym polegała ta logika, ta spójność, ta wartość tej maminej izby” – mówi nasz gość w rozmowie z Markiem Harbaczewskim przeplatanej fragmentami występów dziecięcych zespołów regionalnych – uczestników ŚWIĘTA DZIECI GÓR.
ODCINEK 3: PROGRAM DZIECIĘCEGO ZESPOŁU REGIONALNEGO. ZADANIA DLA INSTRUKTORA
„Dziecko na scenie musi być dzieckiem” – od takiego stwierdzenia rozpoczyna się trzeci odcinek cyklu pt. „Gąski, gąski do domu! Zabawa w świecie dziecka”, w którym poruszane są zagadnienia związane z prezentacją folkloru dziecięcego i rolą instruktora zespołu regionalnego.
Temat ten omawiają laureaci Nagrody im. Oskara Kolberga, eksperci Polskiej Sekcji CIOFF: Michalina Wojtas – pedagog, choreograf, instruktor zespołów regionalnych oraz Benedykt Kafel – etnograf, członek Międzynarodowej Rady Artystycznej ŚWIĘTA DZIECI GÓR od pierwszej edycji wydarzenia w 1992 roku.
Wypowiedzi naszych gości o tym jak dawniej wyglądały zabawy i jak przenieść je na dzisiejszą scenę, gdzie czerpać inspirację do programów, a czego unikać oraz o formach i sposobach pracy z dziećmi w różnych kategoriach wiekowych – obrazują archiwalne kadry i fragmenty programów prosto z festiwalowej sceny ŚWIĘTA DZIECI GÓR.
Temat ten omawiają laureaci Nagrody im. Oskara Kolberga, eksperci Polskiej Sekcji CIOFF: Michalina Wojtas – pedagog, choreograf, instruktor zespołów regionalnych oraz Benedykt Kafel – etnograf, członek Międzynarodowej Rady Artystycznej ŚWIĘTA DZIECI GÓR od pierwszej edycji wydarzenia w 1992 roku.
Wypowiedzi naszych gości o tym jak dawniej wyglądały zabawy i jak przenieść je na dzisiejszą scenę, gdzie czerpać inspirację do programów, a czego unikać oraz o formach i sposobach pracy z dziećmi w różnych kategoriach wiekowych – obrazują archiwalne kadry i fragmenty programów prosto z festiwalowej sceny ŚWIĘTA DZIECI GÓR.
ODCINEK 4: ZABAWA W EDUKACJI I W PRACY Z ZESPOŁEM
Kolejny odcinek cyklu „Gąski, gąski do domu!” to spojrzenie na temat zabawy w świecie dziecka z perspektywy instruktora zespołu regionalnego. Swoimi refleksjami i doświadczeniami z pracy dzielą się: Bożena Gierczyk - kierownik Dziecięcego Zespołu Regionalnego ZASADNIOKI, uczestnika ŚWIĘTA DZIECI GÓR w 2010 i 2015 roku oraz Anna Olesińska - instruktor tańca i śpiewu Dziecięco-Młodzieżowego Zespołu MAŁOLIPNICANIE z Lipnicy Małej, grupy zakwalifikowanej i mającej mieć swój festiwalowy debiut w czasie tegorocznej, 28. edycji wydarzenia.
Gości odcinka odwiedzamy podczas prób z zespołami w Szkole Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Zasadnem oraz w Orawskim Centrum Kultury w Jabłonce, mając okazję do podglądnięcia naturalnej dla dzieci przestrzeni gdzie na co dzień pracują przygotowując programy i uczą się… właśnie przez zabawę.
Gości odcinka odwiedzamy podczas prób z zespołami w Szkole Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Zasadnem oraz w Orawskim Centrum Kultury w Jabłonce, mając okazję do podglądnięcia naturalnej dla dzieci przestrzeni gdzie na co dzień pracują przygotowując programy i uczą się… właśnie przez zabawę.
ODCINEK 5: ZABAWA OCZAMI DZIECKA
W poprzednich odcinkach cyklu „Gąski, gąski do domu!” spotykaliśmy się ze specjalistami, by porozmawiać o folklorze dziecięcym, o roli, zadaniach i pracy instruktora, o programach dziecięcych zespołów regionalnych wypełnionych dawnymi grami i zabawami.
Tym razem do rozmowy zaprosiliśmy najlepszych praktyków… dzieci, które opowiedzą nam jak z ich perspektywy wygląda świat wypełniony rytmem i harmonią zabawy. Zobaczmy zatem i posłuchajmy - dlaczego wciąż warto się bawić i tę zabawę pielęgnować, nie tylko w codzienności, ale również w edukacji i na scenie. Bo czyż nie ma nic piękniejszego niż szczery uśmiech dziecka? I za ten uśmiech i wywiad pięknie dziękujemy Natalii, Paulinie, Martynie, Zuzi, Nadii i Emilce z MAŁOLIPNICAN, Oldze, Łucji, Magdzie, Ewie, Antkowi, Martynie, Ani i Julce z ZASADNIOKÓW oraz Alicji, Wojtkowi, Filipowi i Kacprowi z naszej SOKOLEJ rodziny!
Tym razem do rozmowy zaprosiliśmy najlepszych praktyków… dzieci, które opowiedzą nam jak z ich perspektywy wygląda świat wypełniony rytmem i harmonią zabawy. Zobaczmy zatem i posłuchajmy - dlaczego wciąż warto się bawić i tę zabawę pielęgnować, nie tylko w codzienności, ale również w edukacji i na scenie. Bo czyż nie ma nic piękniejszego niż szczery uśmiech dziecka? I za ten uśmiech i wywiad pięknie dziękujemy Natalii, Paulinie, Martynie, Zuzi, Nadii i Emilce z MAŁOLIPNICAN, Oldze, Łucji, Magdzie, Ewie, Antkowi, Martynie, Ani i Julce z ZASADNIOKÓW oraz Alicji, Wojtkowi, Filipowi i Kacprowi z naszej SOKOLEJ rodziny!
ODCINEK 6: JAK I W CO SIĘ BAWIĆ. PRZYKŁADY ZABAW
Po spojrzeniu na zabawę oczami dziecka przyszedł czas by wraz z młodymi artystami z Dziecięco-Młodzieżowego Zespołu MAŁOLIPNICANIE z Lipnicy Małej oraz Dziecięcego Zespołu Regionalnego ZASADNIOKI z Zasadnego wciągnąć się w wir tradycyjnej zabawy ludowej. W szóstym, dwuczęściowym odcinku naszego cyklu poznamy kilkanaście takich zabaw, w tym jego tytułową „Gąski, gąski do domu!”. A krótką refleksją o znaczeniu folkloru dziecięcego w zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego podzieli się w podsumowaniu odcinka etnograf Małgorzata Kiereś.
Jak podpowiadają specjaliści: podstawą budowania widowiska folklorystycznego prezentującego folklor dziecięcy winny być te elementy, które modelują obraz dziecięcego świata, a więc wyliczanki, rymowanki, gry, przyśpiewki. A poza sceną? Mamy nadzieję, że przykładowe zabawy staną się radosną inspiracją bez względu na wiek ich odbiorców.
ODCINEK 7: PROBLEMY ZWIĄZANE Z PRZENOSZENIEM FOLKLORU DZIECIĘCEGO NA SCENĘ
W ostatnim odcinku cyklu „Gąski, gąski do domu!” udajemy się do dr Doroty Majerczyk – etnologa, członka Międzynarodowej Rady Artystycznej Festiwalu ŚWIĘTO DZIECI GÓR od 2010 roku, która podzieli się z nami swoimi przemyśleniami i obserwacjami na temat wyzwań i problemów z jakimi mierzą się instruktorzy przygotowując widowiska oparte na folklorze dziecięcym. W ramach wykładu poruszone zostały tematy dot. repertuaru słowno-muzycznego, śpiewu i tańca, reżyserii, gwary, ubioru i rekwizytów, czyli te elementy, które najczęściej pojawiają się podczas prezentacji oraz omówień programów. Życzymy pozytywnego odbioru i do zobaczenia na festiwalowych scenach!
W nagraniach użyte zostały archiwalne materiały audiowizualne, fotograficzne oraz graficzne Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu pochodzące z dotychczasowych edycji Festiwalu ŚWIĘTO DZIECI GÓR oraz Kongresu Kultury Regionów.
Koncepcja i koordynacja merytoryczna cyklu: Marek Harbaczewski
Koordynacja projektu: Małgorzata Mikulska
Realizacja nagrań: TWORZYWO-PRODUKCJA
Koncepcja i koordynacja merytoryczna cyklu: Marek Harbaczewski
Koordynacja projektu: Małgorzata Mikulska
Realizacja nagrań: TWORZYWO-PRODUKCJA
Cykl nagrań powstał w ramach projektu „ŚWIĘTO DZIECI GÓR - wirtualnie i dostępnie”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.