MOSTY HISTORII – misteria w ogrodzie sztuki. Konfrontacje artystyczne

Tekst: Teresa Żebrowska

"[...] Włochy wraz z toskańskim miastem Pietrasanta słynnym z kopalni marmuru – z  których czerpał tworzywo do swoich rzeźb sam Michał Anioł - stały się wielką miłością i miejscem pracy twórczej wybitnego polskiego artysty rzeźbiarza, absolwenta krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Igora Mitoraja (1944-2014) artysty, który w sposób wyrazisty i olśniewający rozwiązywał zagadkę piękna, artysty „dawnego”, sięgającego do sztuki antyku, a tak bardzo współczesnego. Jego spektakularne prezentacje w najbardziej prestiżowych aranżacjach urbanistycznych i przestrzeniach starożytnych Pompejów, paryskich ogrodów Tuileries, w rzymskich Halach Trajana, florenckich Ogrodach Boboli są synonimem piękna i harmonii, symbolem wystudiowanej niedoskonałości i fragmentaryczności współczesnego świata. Zatem fenomen dzieła i uniwersalizm języka sztuki Igora Mitoraja przemawia zarówno do odbiorców Spętanego Erosa, monumentalnej realizacji artysty w przestrzeni krakowskiego Rynku, jak i Fontanna Centaura oraz Grande Toscano w gościnnych przestrzeniach Mediolanu. Twórczość Mitoraja jest symbolicznym mostem historii i współczesności, mostem pomiędzy miastami i jest tożsama z ideą projektu pt. Mosty historii - misteria w ogrodzie sztuki. To forma konfrontacji postaw i dokonań twórczych wybranej grupy artystów współczesnych wywodzących się z miast i regionów o tak bogatych tradycjach i uwarunkowaniach historycznych jak Kraków i Małopolska oraz Mediolan i Lombardia.

W interdyscyplinarnej prezentacji uczestniczyć będzie 12 artystów włoskich i 16 polskich. W grupie artystów reprezentantów Krakowa chcących budować współcześnie mosty historii znaleźli się twórcy i nauczyciele akademiccy związani z Akademią Sztuk Pięknych i Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie profesorowie: Lilla Kulka, laureatka licznych nagród i odznaczeń, której twórczość wpisuje się w nurt eksperymentalnej „rzeźby miękkiej”, tkaniny unikatowej z odrealnionymi, zsyntetyzowanymi sylwetkami ludzkimi, Irena Popiołek zdobywczyni wielu nagród w konkursach rysunkowych i malarskich, dla której istotą malarstwa pozostaje postać spokrewniona z tym, co moralne, dobre, prawdziwe i piękne, która podejmując tematy szczególnie ważne wpisuje się w poczet wielkich twórców, których niecodzienne malarstwo staje się uniwersalne i ponadczasowe, Teresa Żebrowska, której twórczość sytuuje się na pograniczu malarstwa, grafiki i rysunku „artystki, która przeczuwa, ukazuje nowy niewyrażony słowem obraz tego świata (...), która buduje konsekwentnie narracje z wykorzystaniem śladu, gestu, którym posługuje się perfekcyjnie (...), wytrwale walczy o kolor, który stał się Jej znakiem rozpoznawczym, osadzonym w najlepszych tradycjach malarstwa” (z recenzji prof. Michała Klisia), Grzegorz Bienias, utytułowany malarz, grafik, rysownik łączący w wielkoformatowej, interdyscyplinarnej twórczości różne techniki, który w autorskich kompozycjach konstruuje skomplikowane projekcje abstrakcyjnych i figuralnych form oraz Jacek Zaborski, laureat licznych nagród na międzynarodowych konkursach, który operując ekspresyjnym, futurystycznym językiem abstrakcji, jednocześnie - w rysunkach, litografiach, akwafortach i grafice użytkowej - przemawia łagodnym językiem poetyckim. Środowisko Krakowa reprezentują także artyści cieszący się niekwestionowanym dorobkiem twórczym: Jacek Sroka, malarz, grafik i rysownik, którego twórczość znajduje się w licznych światowych kolekcjach muzealnych, zdobywca międzynarodowych nagród, który w swojej figuratywnej sztuce posługuje się głównie metaforą i groteską łącząc je z elementami współczesnego ekspresjonizmu, wielokrotnie nagradzana w konkursach malarskich i graficznych Mira Skoczek-Wojnicka, artystka, która w swojej twórczości łączy realizm i abstrakcję. Jej samotne postaci zobrazowane są na tle zgeometryzowanych kształtów i podziałów, a cykle tajemniczych portretów z nutką renesansu, stanowią swoiste studia psychologiczne. Jerzy Dmitruk, malarz, grafik, proponuje kameralne grafiki i wielkoformatowe malarstwo charakteryzujące się bogactwem kolorystycznym, faktur i  geometryzacją elementów układu, a wśród tematów dominują sceny rodzajowe z portretami postaci, fantastyczne krajobrazy oraz martwe natury.

Prezes Zarządu ZPAP Okręgu Krakowskiego, kuratorka wystaw Joanna Warchoł uprawia malarstwo sztalugowe i pastelowe, rysunek, grafikę projektową i scenografię. Jej sztuka operująca geometryczną formą dotycząca tematyki samotności, miejsca artysty w świecie i twórczości, została zlokalizowana w instalacjach, obiektach rysunkowo-przestrzennych ze stolikami czy ołtarzykami mogącymi symbolizować pracę twórczą artysty lub elementy sacrum. Uhonorowana Odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” i Medalem „Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS” Anna Dziubas, uprawia twórczość z zakresu malarstwa, witrażu (w technologii Tiffany’ego) oraz collage. Tematem artystycznych wypowiedzi jest pejzaż z ekspresją koloru i formy oraz zaobserwowana w nim metafizyczna zjawiskowość, pejzaż, w którym artystka dzieli się swoimi fascynacjami, emocjami, nastrojem i spostrzeżeniami. Kinga Chromy w malarstwie, technikach mieszanych czy w twórczości użytkowej niezmiennie zachwyca się bogactwem natury. Jej pozbawione mocnych kontrastów kwiatowe łąki, kwiaty w zbliżeniu zobrazowane z fotograficzną wycinkowością, fragmentarycznie, z niezwykłą różnorodnością faktur, stają się niemal reliefami z impresjonistyczną grą światła. Rzeźbiarz Paweł Rubaszewski tworzy małe formy w brązie, reliefy i wielkoformatowe rzeźby plenerowe, w których - bez względu na skalę - najważniejszy jest człowiek, czasem potraktowany z humorem i ironią, czasem z nostalgią i smutkiem, ale zawsze z ciepłem i życzliwością autora dla drugiego człowieka. Maciej Gryglaszewski w swoich figuratywnych, kameralnych obrazach zaprasza nas do świata, którego już  nie spotykamy, który nie istnieje w naszym sąsiedztwie, ale jest to świat, za którym niezmiennie odczuwamy nostalgię. Reprezentanci Małopolski to profesorowie: Andrzej Szarek, który jako rzeźbiarz i pedagog czerpie inspiracje z Sądecczyzny, snując opowieści o wartościach życia, roli wyobraźni i filozofii, a jako „dyrygent otaczającego świata” tworzy orkiestry grające utwory miłości, Jerzy Fober, to twórca rzeźb w drewnie - nie tylko o tematyce religijnej, które zawierają metaforę zdolną kreować refleksje poruszające każdego człowieka oraz Karol Gąsienica-Szostak, malarz, rysownik, rzeźbiarz, dla którego efekty pracy twórczej są jak rzucone boje unoszące się w bezmiarze oceanu czasu, są dokumentami zdarzeń, które miały kiedyś miejsce.

Tematyka multimedialnego projektu i ekspozycji oscyluje wokół współpracy i kontaktów Krakowa - miasta z wieloma muzeami, w których tradycja spotyka się ze współczesnością, w których prezentowana jest także sztuka awangardowa, miasta z cyklicznymi festiwalami i sztuką uliczną - z bogactwem artystycznej oferty Mediolanu. Pozwoli to na przedstawienie mediolańskiej publiczności dokonań krakowskich artystów współczesnych z miasta, będącego podobnie jak Mediolan, nie tylko historyczną skarbnicą kultury lecz również tętniącym życiem ośrodkiem sztuki współczesnej. Ponadto pozwoli na uzyskanie odpowiedzi na pytania w jakim zakresie artyści z miast partnerskich czerpią inspiracje twórcze z obcowania z tradycją i historyczną przeszłością?, co ich różni w poszukiwaniu sensu sztuki?, co łączy artystów w sposobach obrazowania?                                                                                                                     

Dlatego interdyscyplinarna ekspozycja prezentująca różne dziedziny sztuki: malarstwo, grafikę, rzeźbę, reliefy, szkło artystyczne, tkaninę unikatową, filmy autorskie jest próbą odpowiedzi na powyższe pytania oraz ma na celu przybliżenie różnorodnych postaw twórczych artystów i ich misteriów w autorskich ogrodach sztuki. Zatem polsko-włoski projekt artystyczny i wystawa Mosty Historii - misteria w ogrodzie sztuki. Artystyczne Konfrontacje jest także propozycją dotyczącą form współpracy w dziedzinie kultury i wypełnienia treścią zapisu Umowy Miast Bliźniaczych.