Teresa Mirga & Kałe Bała

Teresa Mirga

Cygańska poetka, pieśniarka, gitarzystka, kompozytorka, założycielka i liderka cygańskiego zespołu Kałe Bała (Czarne Włosy).

Urodziła się i dorastała na polskim Spiszu, w cygańskiej osadzie w Czarnej Górze, gdzie mieszka do dziś. Obok utworów autorskich Teresa Mirga wykonuje także pieśni należące do tradycji muzycznej Bergitka Roma.

Twórcze poszukiwania Teresy Mirgi, sięganie do różnych stylów i repertuarów oraz głęboko zakorzeniona świadomość własnej tradycji muzycznej, pozwoliły na stworzenie własnego oryginalnego stylu, w którym istotne miejsce zajmuje poezja i muzyka religijna. Swoją twórczość prezentuje podczas solowych występów oraz wspólnie z zespołem Kałe Bała, który założyła w 1992 roku. Poezja Teresy Mirgi została wydana w trzech tomikach wierszy: Soske kawka? (1992), Pieśni z Czarnej Góry (1999) oraz Wiersze i pieśni (2006), z zespołem Kałe Bała nagrała kilka płyt, nagrywała m.in. dla Polskiego Radia i Telewizji.

Kałe Bała

W pierwszych latach istnienia zespołu ważną inspiracją dla artystów był styl muzyczny, reprezentowany przez cygański zespół z Węgier Kalyi Jag. Teresę Mirgę zainteresowały nie tylko wykonywane przez grupę utwory, interesujące aranżacje i nietypowe instrumentarium (dzban i drewniane łyżki), ale także idea nowych opracowań muzycznych tradycyjnych pieśni cygańskich. Wszystko to stało się dla zespołu i niej samej impulsem do poszukiwań w obrębie własnego, tradycyjnego repertuaru i rozwijania na gruncie lokalnym idei zapoczątkowanej kilkanaście lat wcześniej przez zespół Kalyi Jag.

Obok utworów własnych Teresy Mirgi i melodii Cyganów węgierskich, zespół wykonuje także pieśni należące do tradycji muzycznej Cyganów na Słowacji i Bałkanach oraz stare pieśni (purane gila) Cyganów Karpackich w tradycyjnych i w zupełnie nowych opracowaniach. Przywołując najstarsze i zapomniane już melodie, za pomocą których Cyganie wyrażali niegdyś swe najgłębsze uczucia, muzycy Kałe Bała ożywiają magiczny świat Cyganów Karpackich, z jego pasją, radościami, smutkami i nostalgią.

Podczas swojej kilkunastoletniej działalności zespół Kałe Bała wydał kilka płyt:
- „Pieśni wielkopostne i żałobne”
- „Od Bałkan do Karpat”
- „Kaj Treder Romałe” (Dokąd wędrujecie Cyganie)
- „Niewiele nam trzeba: pieśni z Czarnej Góry”
- „Ćori som me” (Jestem bieda)

Zespół znalazł się ponadto na trzech płytowych składankach, wydanych przez Polskie Radio:
- „Romowie”
- „Mniejszości Narodowe cz. II”
- „Rozstaje 2000. Festiwal Muzyki Tradycyjnej”

Kałe Bała brał udział w licznych festiwalach oraz konkursach, m.in.:
- Festiwal Muzyki Dawnej w Starym Sączu
- Międzynarodowe Spotkania Zespołów Cygańskich „Romane Dyvesa” w Gorzowie Wielkopolskim
- Mikołajki Folkowe w Lublinie
- Małopolski Konkurs Muzyki Tradycyjnej „Rozstaje” w Krakowie
- Przegląd Dorobku Artystycznego Mniejszości Narodowych „Wspólnota w Kulturze”

Zespół koncertował także za granicą (Szwecja, Niemcy, Wielka Brytania) oraz dokonał licznych nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji.