MAPATESTA - poszukiwania | wernisaż

Wystawa pt. MAPATESTA – poszukiwania, prezentowana w Galerii Sztuki BWA JATKI w Nowym Targu, składa się z prac plastycznych rodziny Cukrów z Zakopanego. Dzieła wykonane zostały w różnych technikach i materiałach przez twórców należących do dwóch pokoleń: Marię, Pawła, Teresę, Stanisława juniora oraz ich ojca Stanisława Cukra. Poetycko brzmiące tytułowe słowo MAPATESTA, wymyślone zostało wiele lat temu przez rodzeństwo Cukrów podczas wspólnej zabawy. Powstało z pierwszych sylab imion członków rodziny i od razu stało się hasłem do tworzenia i planowania wspólnych realizacji artystycznych. Mapatesta mobilizuje Cukrów do prezentowania swojej kreatywności i zróżnicowanych osobowości, w kontekście wzajemnych relacji, upływu czasu i dokonań artystycznych.

Stanisław Cukier (senior) prezentuje na wystawie plakiety, rzeźby w brązie i kamieniu. Na wstępnym etapie tworzenia artysta często korzysta z wosku pszczelego. Materia ta dostarcza autorowi inspiracji, umożliwia odnajdywanie światłocienia, kształtu realizowanej rzeźby. Modelując sylwetki ludzkie rzeźbiarz pozwala przemówić światłu i chwili – to one prowadzą jego dłonie. Wyraz formowanej pracy zależy od krótkiego zmagania z tworzywem, siły dotyku zależnej od wewnętrznego napięcia. Prace Stanisława Cukra charakteryzuje oszczędność kompozycji i jednocześnie różnorodność fakturalna. Jak opisała to prof. Zofia Demkowska, która miała znaczący wpływ na twórczość rzeźbiarza: „w wosku znalazł Stanisław Cukier wielkiego sprzymierzeńca i przyjaciela” (katalog wystawy „Rzeźba – Stanisław Cukier”, 1987, BWA Galeria B, Toruń). Wybory i autorytety Stanisława w życiu i w sztuce od zawsze kształtowały postawy dzieci, które wzrastały w twórczej atmosferze rodzinnego domu i czułego szacunku dla wartości każdego człowieka.

Maria Cukier realizuje swoje rzeźby w drewnie, marmurze i alabastrze. W pracy prowadzi dialog z tworzywem, wykorzystując manifestacje pęknięć i wykrzywień materiału, który długo leżakował. Analizuje konkretny gatunek drewna, jego pochodzenie geograficzne. W drewnie afrykańskim rzeźbi papugi. W tyrolskiej limbie formuje draperię z reliefem orzechówki, która roznosi nasiona tego drzewa. Autorkę inspirują również przedmioty codziennego użytku wykonane w całości lub w części z drewna. Prezentuje to w cyklach rzeźb pt. Deski, Palety, Łyżki, Piły, Narty, gdzie stawia pytanie o potencjał użytkowy sztuki. Wypowiada się także na tematy ekologiczne – z drewna eukaliptusowego, pozyskanego z zasobu byłego ogrodu zoologicznego tworzy serie rzeźb pt. Souvenir, Poduszki, Klatki, Stoły. Wykonuje portrety członków rodziny, np. brata Stasia czy córki Zosi. Ważna dla niej jest artystyczna współpraca z rodzeństwem, wspólne projekty związane z modą, do których realizuje, tzw. „Buty”.

Paweł Cukier realizuje projekty scenograficzne i kostiumy w teatrach, filmie i reklamie. Jest autorem wielu obrazów. Zdobyte doświadczenie wykorzystuje obecnie w projektach mody, przedstawianych w krótkich, fotograficznych cyklach. Można je oglądać, np. na Instagramie, na koncie @pawe.cukier. Zdjęcia realizowane są techniką polaroidu. Charakteryzują się minimalistyczną kompozycją i konsekwentnie używanym białym tłem dla zaprezentowania małych, czarnych sukienek. Modelki stoją na „Butach” – rzeźbach autorstwa Marii Cukier. W pięciu seriach modelką jest Tereska Cukier. Na wystawie twórca prezentuje projekty tańca zbójnickiego kobiet, pt. „Zbójnice” oraz „Szkice amsterdamskie”, wieńczące obserwacje zachowań i kondycji kobiet, wykonane w Holandii w latach 2023, 2024.

Tereska Cukier zafascynowała się technikami formowania szkła na zimno i na gorąco, a szczególnie możliwościami pieca hutniczego i palnika. Tworzy formy użytkowe oraz artystyczne. Inspiruje ją kruchość szkła, a jednocześnie jego wytrzymałość i przeźroczystość. Charakter szklanej materii pozwala jej na wyrażanie osobistych doświadczeń i refleksji, nadawanie im uniwersalnego wymiaru. Technika palnika gazowego pozwala tworzyć bardzo małe elementy prac, np. kiełkujące nasiona, gwoździe, nitki, które autorka łączy z innymi materiałami. Konieczność multiplikowania elementów pracy nadaje aktowi tworzenia wymiar medytacyjny. W szkle użytkowym Teraska Cukier poszukuje formy poprzez eksperymentowanie z wykorzystaniem starych technik hutniczych. Jej twórczość udokumentowana jest na stronie internetowej https://tereskacukier.wixsite.com/glass/art-glass

Stanisław Cukier (junior) prowadzi obserwacje mikro i makro świata, tworzy fotografię dokumentalną. Realizuje unikalne zdjęcia mikroskopowe. W kręgu jego zainteresowań znajduje się świat podwodny, organizmy wodne, ekosystem Antarktyki. Niektóre fotografie realizuje z wykorzystaniem inscenizacji – dobiera podświetlenie organizmu, ustawia elementy mikroskopu. Wykorzystuje różne narzędzia, takie jak kamera mikroskopowa, aparat fotograficzny cyfrowy i analogowy. Dokumentuje infrastrukturę Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego, codzienne funkcjonowanie ludzi na Stacji. Tworzy pogłębione portrety psychologiczne. Realizuje również prace fotograficzne związane z cyrkiem współczesnym, najczęściej obrazujące taniec z ogniem. Jest autorem zdjęć do większości projektów Pawła Cukra związanych z modą. Na wystawie prezentuje cykle prac, przedstawiające krople wody antarktycznej, pejzaż antarktyczny, człowieka i maszyny w Antarktyce.