ZNANI I NIEZNANI | L'ARTE ORGANICA

Jak zazwyczaj w Bazylice zgromadziła się liczna publiczność - stali bywalcy festiwalowi oraz Ci, którzy dopiero zaczynają odkrywać ten muzyczny świat. A znakomitym przewodnikiem po nim - w poznaniu kontekstów biograficznych, zrozumieniu i zagłębieniu się w niuanse fachowej wiedzy muzykologicznej była Anna Woźniakowska.

Kilka słów o występującym organiście - Stephan van de Wijgert od 2008 roku pełni funkcję dyrektora muzycznego De Duif Kerk – byłego kościoła katolickiego, położonego przy jednym z głównych kanałów Amsterdamu, w którym – na odrestaurowanym dziewiętnastowiecznym instrumencie Smitsa – odbywa się cykliczny prestiżowy międzynarodowy festiwal organowy. Od 2016 roku jest także dyrektorem artystycznym Międzynarodowych Koncertów Organowych w Opactwie Berne w południowej Holandii, festiwalu ustanowionego w 1957 roku, w ramach którego występowali niemal wszyscy najsłynniejsi organiści świata. Koncertuje w Holandii oraz innych krajach europejskich.

„Znani i nieznani” - taki tytuł nadała spotkaniu Anna Woźniakowska, opracowując teksty do folderu festiwalowego. Znani – bo w programie koncertu znalazły się utwory: „VI Sonata triowa G-dur” BWV 530 Johanna Sebastiana Bacha, „Fantazja d-moll” KV 397 Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz „Preludium i fuga B-A-C-H” Ferenca Liszta oraz mniej znanych twórców, zapomnianych trochę przez historię, a teraz na nowo odkrywanych jak: Johann Kuhnau oraz Johann Gottfried Müthel.

Wracając jednak do chronologii koncertu, Stephan van de Wijgert rozpoczął swój program od Sonaty I „Il Combattimento trà David e Goliath“ („Walka Dawida z Goliatem”) Johanna Kuhnau. To pierwsza z sześciu „Sonat biblijnych”, których powstanie było inspirowane fragmentami Starego Testamentu. Jej twórca - kompozytor Johann Kuhnau był jednym z najbardziej wszechstronnych i barwnych postaci swojej epoki – oprócz działalności związanej z muzyką był również matematykiem, prawnikiem, tłumaczem, powieściopisarzem. Usłyszeliśmy zatem muzyczną opowieść, która dźwiękiem ilustrowała poszczególne części historii, jak m.in. „Przechwałki Goliata, Drżenie Izraelitów po pojawieniu się Olbrzyma i ich modlitwa do Boga, Odwaga Dawida w tłumieniu pychy straszliwego wroga, z ufnością pokładaną w pomocy Boże”.

Następnie Stephan van de Wijgert zagrał „VI Sonatę triową G-dur” BWV 530 – jedną z cyklu sześciu sonat, które Johann Sebastian Bach napisał dla swojego najstarszego syna Wilhelma Friedemanna. Sonata triowa – to muzyka, która mogłaby być właściwie wykonywana przez trzy różne instrumenty. Warto dodać, że przez długi czas te utwory były traktowane jako literatura pedagogiczna ze względu na stopień ich trudności.

Kolejnym punktem programu był utwór „Fugenfantasie C-dur” Johanna Gottfrieda Müthela - kompozytora, który starał się odnaleźć własny język i własny sposób wyrażania emocji w muzyce. Utwory tego utalentowanego organisty i kompozytora, ostatniego ucznia Johanna Sebastiana Bacha, pozostały jednak zupełnie zapomniane, dopiero w ostatnich latach przywracane są z odmętów niepamięci. „Fugenfantasie C-dur” to muzyka bardzo ciekawa, z jednej strony sięgająca po barokowe rzemiosło, a z drugiej strony fantazyjna, łamiąca reguły, nasycona emocją i szukająca nowych środków wyrazu.

Zaraz potem organista wykonał utwór Wolfganga Amadeusza Mozarta „Fantazja d-moll”, która została napisana na fortepian. Ta późna „Fanstazja” Mozarta - swobodna w wypowiedzi artystycznej sięgała już w stronę nadchodzącego romantyzmu.

I na zakończenie koncertu monumentalne działo Ferenca Liszta „Preludium i fuga B-A-C-H” napisane jako hołd mistrza romantyzmu dla geniusza baroku - Johanna Sebastiana Bacha.

Koncert Stephana van de Wijgerta to była wspaniała, muzyczna uczta. A już dziś zapraszamy na kolejne spotkanie, tym razem w Kościele św. Kazimierza - na tamtejszym instrumencie zagra pochodzący z Finlandii Markku Hietaharju.