Zespół Regionalny GORCE laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga

W tegorocznej 47. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga laureatami konkursu zostało 14 artystów, tworzących w dziedzinach sztuk plastycznych i rękodzieła, literatury, śpiewu, muzyki instrumentalnej oraz tańca. Wyróżnieni za całokształt twórczości odbiorą nagrody podczas uroczystej gali, która odbędzie się w 6 lipca na Zamku Królewskim w Warszawie. Nagrodzeni zostaną także organizatorzy przedsięwzięć artystycznych upowszechniających folklor i sztukę ludową, którzy przekazują przyszłym pokoleniom wiedzę o kulturze tradycyjnej oraz uczeń wskazany przez Mistrza Tradycji.
Zespół Regionalny GORCE z Kamienicy został laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga w kategorii VI dla zespołów folklorystycznych, prezentuje region Górali Sądeckich od Kamienicy (woj. małopolskie).

Serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów!

O zespole

Nieprzerwanie od 70 lat prowadzi aktywną działalność regionalną, artystyczną i społeczną. Skupia miłośników tradycji regionu Górali Sądeckich (tzw. Białych)  łącząc pokolenia mieszkańców kultywujących rodzimy folklor muzyczny, taneczny, zwyczaje i obrzędy. Zespół pielęgnuje tradycje w formie autentycznej, a widowiska opiera wyłącznie na wzorcach zakorzenionych w kulturze regionu. Systematycznie pracuje, odnosi sukcesy, jest widoczny na arenie zmagań folklorystycznych, cieszy się bardzo dobrą opinią ekspertów. Wielokrotnie nagradzany podczas konkursów za wysoki poziom merytoryczno-artystyczny oraz za wierność tradycji. Jest reprezentantem własnego kraju i regionu podczas występów w Polsce i poza jej granicami. Działalność Gorców przyczynia się do ochrony i popularyzacji dziedzictwa regionalnego Górali Białych, spełnia też ważną rolę kulturotwórczą w środowisku mieszkańców tej góralskiej gminy. Zespół jest swoistą marką regionu rozpoznawalną w plejadzie zespołów folklorystycznych nie tylko Małopolski.

Obchodzący w tym roku 70 – lecie swojego istnienia Zespół Regionalny GORCE jest jednym z najstarszych zespołów w regionie. Powstał w 1952 r. przy Świetlicy Wiejskiej w Kamienicy z inicjatywy Rozalii Wójcik (Rajnfus) - ówczesnej kierowniczki świetlicy, Anastazji Jawor (Wojcieszak), Władysława Opyda, Stanisława Chmielowskiego oraz Stanisława Kurzei. To oni jako pierwsi rozpoczęli zbieranie i zapisywanie kamienickiego folkloru. Skupiona wówczas wokół nich 30-osobowa grupa młodych, pełnych pomysłów i zapału członków zapoczątkowała prężną i aktywną działalność Zespołu. Jej trzon stanowili wówczas: Stanisław Kurzeja, Władysław Opyd, Cze­sław Kyrcz, Zbigniew Tokarczyk, Józef Rusnarczyk, Czesław Kukuczka oraz Stanisława Cepielik, Maria Opyd, Józefa Cepielik, Anastazja Jawor oraz Eleonora Kucia. Patronat nad Zespołem pełniła Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska w Kamienicy, następnie ZG Związków Zawodowych Pracowników Handlu w Warszawie, a od 1992 r. Gminny Ośrodek Kultury w Kamienicy. Zespół od zarania czerpie wiedzę o rodzimej tradycji od najstarszych mieszkańców, z których wiele do zespołu wnieśli: Mieczysław Franczyk (śpiewak, starosta, drużba, tancerz i gawędziarz, laureat m. in. Sabałowych Bajań w Bukowinie T.), Zofia Majewska, Mieczysław Marek. Prowadzi badania terenowe gromadząc cenny materiał etnograficzny (repertuar muzyczny, wywiady, rekwizyty), a wszystko po to by prezentowane przez GORCE programy oparte były na prawdziwych i wiernych tradycji wsi wzorcach. Należą do nich m.in.: „Wesele góralskie”, „Z wiuchą na imieniny do Jonów”, „Tarcie lnu”, „Kumotry”, „Obigrowka u pana młodego”, „Ocepiny”, „Łograbek”, które zostały zauważone i wyróżnione przez grono ekspertów w trakcie zmagań konkursowych. Do licznych sukcesów Zespołu przyczyniła się również wieloletnia współpraca z czołowymi muzykami ludowymi z regionu, na czele z niekwestionowanym autorytetem w tym gronie: Franciszkiem Kurzeją z Kiczni, laureatem Nagrody im. O. Kolberga z 1985 r. Nieprzerwana i systematyczna praca Zespołu sprawia, że GORCE są kontynuatorami przepięknej tradycji wśród pokoleń mieszkańców kamienickiej ziemi. Z dumą prezentują zgodne z regionem stroje, których zarówno krój jak i zdobnictwo oparte zostały na materiałach źródłowych. Od początków istnienia Zespół kierunkował swoją pracę na edukację młodych tym samym zapewniając niezwykle istotny pokoleniowy przekaz tego, co w dawnej kulturze wsi najważniejsze. To również za przyczyną kierownictwa Zespołu dzieci i młodzież kształci się w grze na tradycyjnych instrumentach pod kierunkiem mistrza Jakuba Drabika w utworzonej szkółce muzykowania ludowego, zapewniając jednocześnie stały dopływ muzyków do kapel działających na tym terenie. Efektem tej pracy jest dobry poziom startujących w konkursach muzyków, czego odzwierciedleniem są zdobywane nagrody i wyróżnienia. Dzięki aktywnej działalności Zespół spełnia ważną rolę łącznika wiejskiej społeczności, jest obecny w jej życiu codziennym, organizuje bądź włącza się w organizację wydarzeń kulturalnych w gminie, parafii, powiecie. Nie szczędzi starań by reprezentować Kamienicę i rodzimy folklor na antenach telewizji regionalnych, podczas występów poza Małopolską i poza granicami kraju. Zdobywane na konkursach i festiwalach folklorystycznych laury, a co najważniejsze wskazówki i uwagi jurorów motywują zespół do nieustającej pracy, dalszych poszukiwań i rozwoju artystycznego. W długoletniej historii nad poziomem merytoryczno-artystycznym Zespołu czuwali instruktorzy oraz kierownicy: Rozalia Rajnfus, Anastazja Wojcieszak, Stefan Kulig, Irena Hyrc, Karolina Drabik, a obecnie Elżbieta Citak. Przez wiele lat dobrym duchem i opiekunem Zespołu był dyrektor ośrodka kultury Mieczysław Marek. Zespół w gronie folklorystów jednogłośnie uważany jest stale od lat za modelowego nośnika tradycyjnej kultury – mobilizuje i zachęca do działania innych. Jego dorobek i siedemdziesiątletnia działalność godne są wyróżnienia.

O nagrodzie

Jest najważniejszym wyróżnieniem w dziedzinie kultury ludowej w Polsce i najdłużej przyznawanym, ustanowionym w 1974 roku na Mazowszu, w gronie twórców płockiego czasopisma społeczno-kulturalnego „Barwy”. Nagroda od początku przyznawana była za całokształt twórczości, honorowała najwybitniejszych twórców, badaczy i popularyzatorów kultury ludowej, artystów działających w różnych regionach etnograficznych i dziedzinach wytwórczości. Kilkadziesiąt dorocznych edycji sprawiło, że Nagroda im. Oskara Kolberga jest uznawana za probierz najwybitniejszych osiągnięć, jednocześnie pełni rolę instytucji wspomagania i promowania twórczości i działań na rzecz kultury ludowej w kraju i za granicą.

Patronem nagrody uczyniono Oskara Kolberga – etnografa, folklorystę i kompozytora, twórcę największego w XIX wieku zbioru źródeł etnograficznych do badania kultury ludowej obszaru dawnej Rzeczypospolitej, autora serii monografii Lud i Obrazów etnograficznych, które tworzą podstawę materiałową dla współczesnych nauk o kulturze (etnografii, etnologii, folklorystyki, etnomuzykologii) i do dzisiaj są inspiracją twórczości naukowo-badawczej i artystycznej.

Organizatorem Nagrody jest Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Realizację konkursu i uroczystej gali prowadzi Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej i Muzeum im. Oskara Kolberga. Stałymi partnerami pozostają Samorząd Województwa Mazowieckiego (obok Ministerstwa jest fundatorem nagrody pieniężnej) oraz Stowarzyszenie Twórców Ludowych.

W procedurze wyboru laureatów udział biorą najwybitniejsi eksperci w dziedzinie kultury ludowej, wyłaniając co roku wąską grupę wyróżnionych. Koncertowa gala wręczania nagród w Zamku Królewskim w Warszawie oraz realizacja szeregu działań promujących osiągnięcia laureatów dorocznej edycji w postaci katalogu, felietonów filmowych, strony o charakterze bazy danych www.nagrodakolberg.pl i licznych publikacji medialnych, decydują o postrzeganiu Nagrody im. Oskara Kolberga, jako szczególnie prestiżowego i pożądanego wyróżnienia honorującego długoletnią i wybitną twórczość.

W wyniku długoletnich doświadczeń programowo-organizacyjnych utrwalił się podział na siedem kategorii nagród:
  • Pierwszą kategorię tworzą twórcy ludowi reprezentujący następujące dziedziny sztuki ludowej i artystycznego rzemiosła: rzeźba, malarstwo,/w tym malarstwo na szkle/, tkactwo, hafciarstwo i koronkarstwo, plecionkarstwo, garncarstwo, artystyczne kowalstwo i metaloplastyka, stolarstwo i snycerstwo, zabawkarstwo oraz zdobnictwo obrzędowe: wycinanki, palmy, pisanki, pająki, szopki, kwiaty bibułkowe, pieczywo obrzędowe itp. W tej kategorii znajdują się również instrumentaliści, tancerze, śpiewacy i wykonawcy instrumentów muzycznych.
  • W drugiej kategorii przyznawana jest mistrzowi tradycji.
  • W trzeciej kategorii honorowani są twórcy reprezentujący literaturę ludową, pisarze i poeci ludowi.
  • W czwartej kategorii nagrody przyznawane są działaczom społeczno-kulturalnym, popularyzatorom ludowej twórczości oraz badaczom-regionalistom i uczonym, których działalność naukowa dotyczy polskiej kultury, sztuki ludowej i folkloru.
  • Piątą kategorię tworzą kapele ludowe.
  • W szóstej kategorii przyznawane są nagrody zespołom folklorystycznym.
  • W siódmej kategorii przyznawane są nagrody / dyplomy honorowe instytucjom i muzeom szczególnie zasłużonym dla rozwoju sztuki ludowej i folkloru w Polsce.