Kongres Kultury Regionów

Jest z jednej strony cechą wyróżniającą, a z drugiej podstawą dialogu. Jest fundamentem tożsamości oraz potencjałem, który można wzmacniać poprzez dokumentowanie, ochronę i edukację oraz wykorzystać jako atut promocyjny i gospodarczy regionu.
Istnienie kultur regionów jest obiektywnym faktem. Warto jednak zadać sobie pytanie, na ile uświadamiamy sobie ich znaczenie – historyczne i współczesne. Czy kultura regionów jest wartością jedynie dla wąskiej grupy specjalistów zajmujących się nią jako przedmiotem ochrony? Czy mieszkańców każdego regionu cechuje świadoma godność przynależności do osobnego, wyjątkowego kręgu kulturowego? Czy autorytety lokalne wykorzystują własną, specyficzną kulturę jako potencjał? Czy wysiłek i środki włożone w jej ochronę i upowszechnianie uważamy za ciążącą finansom dotację, czy może za dobrze rokującą inwestycję? Na ile potrafimy myśleć o kulturze regionów w innowacyjny sposób, widzieć jej fuzje z innymi dziedzinami życia społecznego?
Aby odpowiadać na te i inne ważne pytania Województwo Małopolskie inicjuje Kongres Kultury Regionów - forum wymiany idei i pomysłów, służące również upowszechnianiu wiedzy o kulturze regionów i jej nobilitacji jako dziedziny, która kształtuje człowieka i przesądza o tym, jak radzi on sobie we współczesności.

Po dziesięciu różnorodnych tematycznie edycjach Kongres Kultury Regionów wchodzi w nową sferę tematyki poświęconą kulturowemu znaczeniu sensualności. Człowiek odbiera, przetwarza i interpretuje informacje z otoczenia za pomocą zmysłów nadając im znaczenie i budując w umyśle świadome obrazy rzeczywistości. Ten ciągły proces poznawczy nazywamy percepcją. Warto przypominać, jak silnie jest on uwarunkowany kulturowo. Dla lepszego zrozumienia niematerialnego dziedzictwa naszych kultur warto więc poddać refleksji poszczególne „odbiorniki” i ich funkcjonowanie w różnych tradycjach. I to właśnie zaproponujemy w cyklu ZMYSŁY Z ZAMYSŁEM.

Cykl rozpoczniemy refleksją wokół dosłownych i metaforycznych funkcji dotyku w kulturach tradycyjnych oraz temu, jak te zakorzenione schematy poznawcze wpływają na nas współcześnie.

Dotyk pozwala człowiekowi odczuwać ciepło, ból czy nacisk, co stanowi podstawę do interakcji z otoczeniem. Jest też jednym ze sposobów komunikacji uzupełniając wymowę gestów i słów. Można nim okazywać emocje, wsparcie lub wyrażać władzę, a nawet podejmować próby manipulacji. Dotyk jest ważnym narzędziem tworzenia więzi, zaufania i poczucia bezpieczeństwa z jednej strony, z drugiej zaś, gdy nie uwzględnia osobistych granic, może się stać opresyjny i zagrażający.

Jak widać istnieje swoisty paradoks dotyku. Jest to zmysł relacyjny z jednej strony, a z drugiej obwarowany silnymi ograniczeniami jako „niebezpieczny”. Dlatego w każdej kulturze istnieją niepisane zasady regulujące, kto i w jaki sposób może dotykać. Etnografia analizuje, jak poszczególne społeczności definiują i praktykują dotyk podkreślając, że znaczenie tego zmysłu jest głęboko zakorzenione w tradycji i obyczajach danej kultury. 

Moc tego zmysłu jest tak wielka, że ma on swoje liczne mentalne emanacje. Widoczne jest to bardzo mocno w języku. Wielka liczba pojęć odnosząca się do naszych odczuć w stosunku do przychodzących z zewnątrz doświadczeń ma w swoim rdzeniu skojarzenie z dotykiem. Czujemy się dotknięci, gdy ktoś nas obrazi lub okaże pogardę. Kiedy coś wywołuje silne, negatywne reakcje emocjonalne i fizyczne, mówimy, że jest dotkliwe. Osobę okazującą dużo ciepła i troski innym możemy nazwać tkliwą. Pomiędzy tymi skrajnościami mieści się cała paleta emocji, stanów psychicznych, zjawisk społecznych, które stoją u podstaw wielu zachowań, obyczajów i rytuałów. To strefa rozległa i fascynująca kulturową różnorodnością. Dlatego zapraszamy ludzi dziedzictwa na XI Kongres Kultury Regionów MIĘDZY TKLIWYM A DOTKLIWYM.