Krakowiacy, Lachy, Górale – stroje wsi małopolskiej

Krakowiacy, Lachy, Górale - stroje wsi małopolskiej to wydawnictwo ukazujące urodę, bogactwo i różnorodność tradycyjnych, świątecznych strojów oraz codziennych ubiorów chłopskich noszonych niegdyś w małopolskich wsiach od Krakowa po Zakopane, od Zawoi po Gorlice.

Strój od zawsze pełnił w tradycyjnej społeczności wiejskiej niezwykle ważną rolę. Demonstrował przynależność do stanu chłopskiego i do swojej lokalnej grupy. Po ubiorze rozpoznawano zamożność, pozycję społeczną oraz stan cywilny. Świąteczny, paradny – noszony podczas ważnych wydarzeń i uroczystości – spełniał rozliczne funkcje obrzędowe. Strój bujnie się rozwijał i ewoluował na przestrzeni lat. Najstarsze ubiory miały proste, archaiczne kroje, naturalne kolory oraz skromne, choć wysmakowane, zdobnictwo. Z czasem wprowadzano coraz więcej przemysłowych barwnych, wzorzystych tkanin oraz bogatszą ornamentykę.
 
Na terenie dzisiejszego województwa małopolskiego istniało dawniej bez mała trzydzieści odmian wiejskiego stroju odświętnego w obrębie kilkunastu zamieszkałych tu grup etnograficznych. Na północy byli to Krakowiacy z licznymi subregionami w części zachodniej i wschodniej; w centrum na terenach podgórskich – Lachy i Pogórzanie o mieszanej, krakowsko-góralskiej kulturze; wreszcie – cały szereg grup górali karpackich, żyjących u podnóży Beskidów i Tatr, po Beskid Niski na wschodzie, zasiedlony niegdyś przez Łemków.

Obecnie tradycyjne stroje znane są przede wszystkim dzięki licznym w Małopolsce zespołom folklorystycznym. Czasem też noszone są podczas lokalnych uroczystości. Wyjątkiem jest Podhale, gdzie góralskie ubrania do dziś zakładane są prywatnie, na świąteczne rodzinne i religijne okazje. Ostatnio rośnie zainteresowanie i zapotrzebowanie na lokalne stroje również u Lachów z Podegrodzia czy Górali od Łącka.

Tę niezwykłą różnorodność i bogactwo staraliśmy się oddać w wydawnictwie Krakowiacy, Lachy, Górale - stroje wsi małopolskiej. Składający się z 10 tomów album jest efektem realizowanego przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu projektu badawczo-dokumentacyjnego pod nazwą Małopolska Źródłem Tradycji, finansowanego z funduszy europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020.

Dostęp do publikacji

Wydawnictwo nie jest dostępne w sprzedaży. Albumy udostępnione są czytelnikom w bibliotece Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu oraz w wybranych bibliotekach i uczelniach wyższych w kraju.

W przypadku chęci pozyskania wydawnictwa przez instytucje kultury, stowarzyszenia lub zespoły regionalne prosimy o kontakt z Moniką Kurzeją: tel. 18 448 26 46, m.kurzeja@mcksokol.pl (pn. - pt., w godz. od 8:00 do 16:00).

Tom I: Krakowiacy Zachodni

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autor: Agnieszka Marczak
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 136
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-03-2

Tom II: Krakowiacy Wschodni

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autor: Urszula Gieroń
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 192
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-04-9

Tom III: Lachy Sądeckie, Pogórzanie

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autor: Maria Brylak-Załuska
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 256
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-05-6

Tom IV: Lachy Limanowskie, Lachy Szczyrzyckie

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autorzy: Małgorzata Wójtowicz-Wierzbicka, Maria Brylak-Załuska
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 152
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-06-3

Tom V: Górale Zagórzańscy, Górale Kliszczaccy

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autorzy: dr Katarzyna Ceklarz, dr Dorota Majerczyk
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 176
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-07-0

Tom VI: Górale Babiogórscy, Górale Orawscy

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autor: Karolina i Marcin Kowalczykowie, Jadwiga Pilch
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 168
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-08-7

Tom VII: Górale Podhalańscy, Górale Ochotniccy

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autorzy: dr hab. Stanisława Trebunia-Staszel, Katarzyna Fiedler
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 256
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-09-4

Tom VIII: Górale Spiscy, Górale Szczawniccy i Pienińscy

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autor: Justyna Masłowiec, Barbara Alina Węglarz
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 232
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-10-0

Tom IX: Górale Sądeccy, Górale Nadpopradzcy

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autorzy: Maria Brylak-Załuska, Piotr Kulig
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 176
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-11-7

Tom X: Łemkowie Sądeccy i Gorliccy, Rusini Szlachtowscy

Wydawca: Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu
Redaktor serii: Maria Brylak-Załuska
Autor: Jerzy Starzyński
Rok wydania: Nowy Sącz, 2020
Oprawa: twarda
Liczba stron: 304
Format: 245x305 mm
Nakład: 1500 egz.
ISBN: 978-83-66307-12-4

Dofinansowanie

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020